İsrail ve Türkiye Arasında Siloam Yazıtı Tartışması: Prof. Afyoncu’dan Detaylı Açıklama

3 gün Önce

İsrail Türkiye’deki bu tarihi yazıtı neden istiyor? Prof. Afyoncu açıkladı.

İsrail’in “modern Yahudi devletinin” kanıtı olarak değerlendirdiği ve bölgedeki sahiplenme çabalarına meşru zemin yaratmak için aradığı Siloam Yazıtı, Türkiye ve İsrail arasında uzun süredir tartışma konusu. Yazıt, Türkiye’de bulunmasına rağmen İsrail tarafından sadece bir arkeolojik eser olarak değil, aynı zamanda Yahudilerin Kudüs’teki tarihi ve kültürel köklerinin kanıtı olarak görülüyor. Bu nedenle İsrail, yazıtın kendi topraklarında olmasını talep ediyor.

1998’de dönemin İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, yazıtı Türkiye’den almak için girişimde bulundu ancak Türkiye bu talebi reddetti. Bu talep ve benzer girişimler, zaman zaman İsrailli yetkililer tarafından tekrarlanıyor. 2007’de Kudüs Belediye Başkanı Uri Lupolianski ve 2017’de İsrail Kültür Bakanı Miri Regev de yazıtı talep edenler arasındaydı. 2022’de ise İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un Ankara ziyareti sonrasında yeniden gündeme geldi ancak Türkiye yine talebi reddetti.

Millî Savunma Üniversitesi Rektörü ve Tarih Profesörü Erhan Afyoncu, yazıtla ilgili sosyal medyada yaptığı açıklamada, Türkiye’de bulunan önemli Yahudi tarihî yazıtlarından biri olan Siloam Yazıtı’nın 1880 yılında Kudüs’te Şiloah Tüneli’nde bulunduğunu belirtti. Yazıtın Feni̇ki̇ alfabesiyle yazıldığını aktaran Afyoncu, yazıtın tarihinin net olmadığını ve o dönemde İsrail adında bir devletin bulunmadığını vurguladı.

Afyoncu yazıtın hikâyesini şöyle anlattı: “Şiloah Yazıtı çıkarılırken kırıldı ve 1882’de Osmanlı başkenti İstanbul’a, Müze-i Hümayun’a gönderildi. O zaman Kudüs Osmanlı toprağıydı. İsrail’in yazıtta iddia ettiği gibi bir devlet yoktu.” Ayrıca yazıtın, Osmanlı döneminde imparatorluk topraklarından bir eser olarak İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde korunduğunu bildirdi. İsrailli yetkililerin yıllarca yazıtı istemesine rağmen Türkiye’nin bu talebi hiçbir zaman kabul etmediği belirtildi.

Yazıt, su tünelinin yapımını anlatan ve yaklaşık 6 satırdan oluşan Fenike alfabesiyle yazılmış metindir. Yazıtın çevirisinde, su kanalının nasıl açıldığı, işçilerin karşılaştığı sesler ve tünelin açılması gibi bilgilerin yer aldığı ifade edilmektedir.