Siloam Yazıtı’nda ne yazdığı öğrenildi! İsrail Türkiye’den tam 5 kez istemiş

Siloam Yazıtı’nda ne yazdığı öğrenildi! İsrail Türkiye’den tam 5 kez istemiş

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Osmanlı Devleti döneminde Kudüs’te bulunan Siloam Yazıtı‘nı Türkiye’den istediğini ancak dönemin Başbakanı Mesut Yılmaz’ın o zamanki İBB Başkanı ‘Erdoğan’ın seçmeni rahatsız olur’ diyerek talebi reddettiği açıkladı. Netanyahu’nun açıklamasının ardından Siloam tableti gündeme otururken, İlahiyatçı ve tarih araştırmacısı Prof. Dr. Nuh Arslantaş söz konusu tabletle ilgili tüm detayları Haber7‘ye anlattı.

Kudüs’te Yahudilerin hakimiyeti sadece 521 yıl sürdü. Arslantaş, Kudüs’ün Yahudiler için kutsallaşmasının sürgünlerle başladığını, kentteki Yahudi hakimiyetinin sadece 521 yıl sürdüğünü; bunun dışındaki dönemlerde Yahudilerin farklı imparatorlukların tebası olduklarını belirtti. Kudüs’ün birçok din için kutsal mekan olduğunu ve kutsiyetinin tek bir din veya millete indirgenmesinin sorunlara yol açtığını ifade etti.

Kitabı Türkiye’den 5 kez istediler. Netanyahu’nun Türkiye’den talep ettiği Siloam Yazıtı’na ilişkin olarak Prof. Arslantaş, 1998’den sonraki yıllarda da birçok kez istendiğini, ancak taleplerin reddedildiğini aktardı. İsrail tarafından yapılan taleplerin detayları ise şöyle:

• 2007 yılında Kudüs Belediye Başkanı Uri Lupolianski, Türkiye’nin Tel Aviv Büyükelçisi Namık Tan’a kitabenin verilmesini talep etti, ancak Türkiye reddetti.
• Diğer bir taleple Cumhurbaşkanı Abdullah Gül kitabenin kısa süreli sergilenmesine izin verebileceğini belirtti ama Gazze ablukası sonrası gerginlik nedeniyle gerçekleşmedi.
• 2017’de İsrail Kültür Bakanı Miri Regev, Gaziantep Belediye Başkanı Fatma Şahin’e kitabe karşılığında iki fil teklif etti.
• 2022’de İsrail Cumhurbaşkanı Yitzhak Herzog’un Ankara ziyareti sonrası prensipte mutabakata varılsa da Türkiye, kitabenin Doğu Kudüs’te olduğunu ve Filistin topraklarından çıkarılan eserin İsrail’e verilemeyeceğini belirtti.

Kitabı 16 yaşında bir çocuk buldu. Silvan Kitabesi, Kudüs’ün Eski Şehri’ne bitişik Silvan köyünde, Yahuda Kralı Hizkiya döneminde (MÖ 727–697) şehrin su ihtiyacını karşılamak için açılan yeraltı tünelinin duvarına kazınmıştı. Tünel ilk kez 1838’de Edward Robinson tarafından fark edilmiş, ancak kitabe mineral birikintileri nedeniyle gözden kaçmıştı. 1880 yılında 16 yaşındaki bir öğrenci tarafından tesadüfen bulunması önemlidir. Profesör Arslantaş, bu keşfin Kudüs tarihinin en değerli arkeolojik belgelerinden biri olduğunu vurguladı.

Bir Yunanlı kitabe satmaya çalıştı. 1890 yılında kitabe tünelden sökülerek satılmak istendi; taş yedi parçaya ayrıldı ve bazı harfler zarar gördü. 1891’de hem orijinal kitabe hem de replikası yetkililere teslim edildi ve daha sonra İstanbul’a gönderildi.

Kitabede ne yazıyor? Silvan Kitabesi, 72 cm genişliğinde ve 32 cm yüksekliğinde olup, 8. yüzyıla tarihlidir. Yazım tarzı, işaretsiz yazıdan işaretli yazıya geçişin erken örneklerinden biridir ve MÖ 800–660 arasında tarihlenir. Kitabe, tünelin iki ucundan başlayan kazma işinin başarılı biçimde tamamlanmasını ve işçilerin ortada buluşmasını anlatır. Altı satırlık kısımda mühendislik başarısı şu ifadelerle aktarılır:

“…Tünel kazma işi tamamlanmıştı. Tünel kazma işi şöyleydi: [Kazıcılar] balyoz ve keskilerini birbirlerine doğru sallarken, geriye yalnızca üç arşın kazı kalmıştı. O sırada, bir adamın arkadaşına seslendiği duyuldu; çünkü sağdaki ve soldaki kayada bir çatlak zuhur etmişti. Tünel açma işi bittiğinde, kazıcılar balyozlarını birbirlerine doğru sallayarak karşılaştılar. Böylece kaynaklardan rezervuara kadar bin iki yüz arşın boyunca su aktı. Ve kazıcıların başlarının üzerindeki kayanın yüksekliği yüz arşındı.”

Kaynak: Haber7